ပုပၸါးေတာင္၁

ပုပၸားေတာင္ သမိုင္းေႀကာင္း
*****ပုပၸားဟူသည္*****
အေနာက္တိုင္းသားတို႔က နတ္တို႔ေပ်ာ္စံရာ အိုလံပတ္စ္ေတာင္ (Mt. Olympus, an abode of the Gods ) ႏွင့္တူသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း အာရွတုိက္သားအခ်ိဳဳ႕က ဖူဂ်ီေတာင္ (Mt. Fuji) ႏွင့္တူသည္ ဟူ၍လည္း -ေကာင္း တင္စား ေျပာဆိုႀကသည္။

ပုပၸားႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆိုႏွစ္ခု ရွိသည္။ ပထမအဆိုမွာ ပုပၸားသူသည္ ပုဗၺ-အေရွ႕အရပ္ဟူေသာ စကားမွ ဆင္းသက္လာျပီး ယင္းအေရွ႕အရပ္မွာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၇-ခု၊ သမုဒၵရာဇ္မင္းသည္ ယုန္လႊတ္ကၽြန္း၌ ရြာေပါင္း ၁၉-ရြာျဖင့္ ပုဂံကိုတည္ေထာင္ေသာ ေခတ္ဦးပုဂံ ျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ရာဇ၀ံသဇာလိနီက်မ္းအဆုိအရ ယုန္ လႊတ္ကၽြန္းသည္ ဧရာ၀တီျမစ္နံေဘး ေျခာက္မိုင္ခန္႔အကြာရွိ တုရင္ေတာင္အေရွ႕ဖက္တြင္ရွိ၏-ဟု ဆုိေသာေႀကာင့္ ပုဗၺဟူေသာအဆို မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဒုတိယအဆိုမွာ ပုပၸားဟူသည္ ပုပၹဟူေသာစကားမွ ဆင္း သက္လာျပီး ဓာတုပဋိသႏၶာရက်မ္းနိဒါန္းတြင္ ပုပၹာ၀နပဗၺတ-ပန္းေတာေတာင္-ဟုလည္း ဆုိထားသည္ ။

ေရွးစာေဟာင္းတို႔တြင္ ပုပၹ ပသေ၀တိ ဇေနတီတိ ပုပၸား-ဟု ဆုိေသာ၍ အဓိပၸာယ္မွာ ပန္းတို႔ကို ျဖစ္ေစ တတ္ေသာေႀကာင့္ ပုပၸားဟူ၍ျဖစ္သည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္လည္း ပုပၸားေဒသသည္ အပူပုိင္းေဒသျဖစ္ေန ပါလ်က္ စိန္းလန္းစုိေျပကာ ရာသီအလုိက္ ပန္းတို႔ျဖင့္ ေ၀ေ၀ဆာဆာရွိေနသည္ကို ေတြ႔ရႏုိင္ေသာေႀကာင့္ ပုပၹဟူေသာစကားမွာ လကၡ့ံႏုိင္ဖြယ္စကားျဖစ္ေတာ့သည္။

ပုပၸားေတာင္သည္ မႏၱေလးတုိင္း၊ ျမင္းျခံခရုိင္၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းျမိဳ႕နယ္အတြင္း
ေက်ာက္ပန္းေတာင္းျမိဳ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ ၁၀-မုိင္ခန္႔အကြာတြင္ တည္ရွိျပီး ပဲခူးျမိဳ႕၏ ေျမာက္ဖက္ျခမ္းတြင္ သီးျခားတည္ ရွိေနေသာ ေတာင္တန္းႀကီးျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ႏွင့္ပုပၸားျမိဳ႕သည္ ၄၀၅-မုိင္ကြာေ၀း၍ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းျမိဳ႕၊ ျမင္းျခံျမိဳ႕၊ ပုဂံေညာင္ဦးျမိဳ႕တို႔မွ သြားေရာက္ႏုိင္ေသာ ပုပၸားေတာင္မႀကီး၏ အေနာက္ေတာင္ေျခတြင္တည္ရွိသည့္ ေရွးေဟာင္းျမိဳ႕ေလး တစ္ျမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ပထမပုဂံ၏ ခုနစ္ဆက္ေျမာက္မင္းဆက္ျဖစ္သည့္ ေသလည္ေႀကာင္မင္း (ခရစ္ ၃၄၄)သည္ သီရိပစၥယာျမိဳ႕ေတာ္သစ္ကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။

အေစာဆုံးမွတ္တမ္းအရ ဒုတိယပုဂံေခတ္ ေသ လည္ေႀကာင္မင္း (ခရစ္ ၃၄၄-၃၈၇)သည္ ဧရာ၀တီျမစ္တစ္ေလွ်ာက္ တေကာင္းမွပုဂံသို႔ ေမ်ာလာေသာ စကားပင္တုံးႀကီးကို ဆယ္ယူကာ နတ္ေမာင္ႏွမရုပ္တု ထုလုပ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ပုပၸားေတာင္သို႔ပုိ႔ကာ နတ္ကြန္းေဆာက္၍ ပူေဇာ္ခဲ့သည္။ ယင္းမွ ပုပၸားျဖစ္တည္ခဲ့သည္ဟုဆို၏။ ယင္းေသလည္ေႀကာင္မင္း လက္ထက္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ပုပၸားနတ္ေတာင္လကၤာသည္ အေစာဆုံးျမန္မာကဗ်ာတစ္ပုဒ္ျဖစ္ ခဲ့ျပီး ေက်ာ္ႀကားခ့ဲသည္။

ပုပၸားႏွင့္ပတ္သက္ႀကသူမ်ားကို အမ်ားအျပား ေတြ႔ရသည္။ အေနာ္ရထာဘုရင္ သည္ အမိ၀မ္းကြဲေတာ္စပ္သူ ေနာင္ေတာ္စုကၠေတးမင္းကို ပုန္ကန္စဥ္က ပုပၸားတြင္ ေျခကုပ္ယူကာ ေန ထုိင္ခဲ့ျပီး ေအာင္ျမင္ေသာအခါ ေရႊေအာင္ဇံေစတီကို တည္ထားခဲ့သည္။ ပထမပုံဂံမင္း၏ ၂၀-ဆက္ေျမာက္ ပုပၸားေစာရဟန္းမင္းသည္ ပုပၸားနယ္သားျဖစ္သည္။ သူရဲေကာင္းေလးဦးထဲမွ ငလုံးလက္ဖယ္သည္ ပုပၸား နယ္သားျဖစ္သည္။

ပုပၸားသည္ မည္သည့္အခ်ိန္က ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ဟု အတိအက်ဆိုရန္ ခက္ခဲေသာ္ျငား ျမန္မာမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္စံျပီး ႏွစ္ေပါင္း၁၀၁-တြင္ ပုပၸားေတာင္ေျမမွ စုန္႔စုန္႔ေပၚလတၱံ႔ဟု ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္စံခ်ိန္သည္ ဘီစီ၅၄၅-ျဖစ္၍ ယင္းအဆုိအရ ဘီစီ ၄၄၄-ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

မွတ္တမ္းတစ္ေစာင္တြင္ ၄၄၂-ဟုဆိုသည္။
ဘူမိေဘဒပညာရွင္တို႔ကမူ ပုပၸားေတာင္သည္ ေရွးကမီးေတာင္တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ျပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ေပါက္ကြဲ ခဲ့ကာ ေနာက္ပိုင္းမွ မီးေသေတာင္ျဖစ္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။

သုေတသနျပဳခ်က္အရ သက္ေႏွာင္းကပ္ (Cenozoic Era)၏ မိုင္အိုဆင္းယုဂ္ (Miocene Period) ေႏွာင္းပုိင္း လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း ၁၅-သန္းခန္႔က ပုပၸားမီးေတာင္ ေပါက္ကြဲဆဲျဖစ္ျပီး စတုတၳကပ္ ပလိုင္စတိုဆင္းယုဂ္ (Pleistocene Period) အလြန္ ႏွစ္ တစ္သန္းမွ ငါးေသာင္းကာလအတြင္းထိ မီးေသေတာင္မျဖစ္ေသးပဲ ေက်ာက္ေခ်ာေခတ္ (Neolithic Age) အစ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ခုနစ္ေထာင္ခန္႔ေရာက္ေသာအခါမွ မီေသေတာင္ျဖစ္သည္-ဟု ခန္႔မွန္းရသည္ဆို၏။

ထိုအခ်ိန္က ပုပၸားတ၀ုိက္ ေက်ာက္ေခတ္လူသားတို႔ ေနထိုင္ေနျပီ-ဟု အေမရိကန္ပညာရွင္ Hellmut De Terra ႏွင့္ Hellam movius တို႔က ဆိုသည္။ အေထာက္အထားမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
ပုပၸားေတာင္ကို အေနာက္ဖက္မွႀကည့္လွ်င္ ေတာင္ထြတ္ႏွစ္ခုကိုျမင္ရျပီး
ေျမာက္ဖက္မွႀကည့္လွ်င္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံရွိ ဖူဂ်ီရာမ (Mt. Fuji) ကဲ့သို႔ မီးေတာင္တစ္ခုကိုသာ ေတြ႔ရပါမည္။ ပုပၸားေဒသ၏ အပူခ်ိန္မွာ ၁၀၈ံ-ဖာရင္ဟုိက္ရွိျပီး အနိမ့္ဆုံးအပူခ်ိန္မွာ ၅၅ံ-ဖာရင္ဟုိက္ရွိကာ ႏွစ္စဥ္ပ်မ္းမွ်မုိးေရခ်ိန္မွာ ၄၅-လက္ မျဖစ္သည္။ မုိ္းရာသီတြင္ မုတ္သုန္ေလသည္ အေနာက္အရပ္မွတုိက္ေလ့ရွိ၍ ေႏြရာသီတြင္ အေရွ႕ေျမာက္ အရပ္မွ တိုက္ေလ့ရွိသည္