စြယ္ေတာ္သမိုင္း

စြယ္ေတာ္ သမိုင္းအက်ဥ္း
စြယ္ေတာ္ သမိုင္းအက်ဥ္း
-----------
စြယ္ေတာ္သည္ ျမန္မာတို႕ႏွင့္ သမိုင္းအဆက္ဆက္ပတ္သတ္ခဲ႕သည္ျဖစ္ေသာေႀကာင့္ အက်ဥ္းမွ် သိထားရန္ လိုအပ္လွေပသည္ ။
ျမတ္စြာဘုရား ပိရိနိဗၺာန္ျပဳျပီးေနာက္ စြယ္ေတာ္ေလးဆူ က်န္ရစ္ရာ ကိုးကြယ္ထိုက္သူတို႕ကား သိႀကားမင္း ။ ဂႏၶစရမင္း ။ နဂါးမင္း ။ ကလိဂၤတိုင္း ဒႏၱာပူရျပည့္ရွင္ ျဗဟၼဒတ္မင္း တို႕ျဖစ္၏ ။
မဟာဝန္က်မ္းအရ ကလိဂၤဘုရင္ႏွင့္ အမတ္ႀကီး ဝူဟာစီေဝါတို႕က စြယ္ေတာ္ကို ျမတ္နိုးပူေဇာ္ႀက၏ ။ ပု႑ားမ်ားက မလိုလား၍ ဧကရာဇ္မင္း ပ႑ဳမင္း ေရွ႕၌ပင္ စြယ္ေတာ္ကို မီးပံုထဲ ပစ္ခ်ရာ ႀကာပန္းအလယ္တြင္ စြယ္ေတာ္ေပၚလာသည္ ။ ထို႕ေႀကာင့္ " ႀကာပန္းအလယ္ သူစံပယ္ " ဟုဆိုႀကကုန္၏ ။

ပ႑ဳမင္းေရွ႕၌ စြယ္ေတာ္ကို တူႏွင့္ထုျခင္း ရႊံ႕ဗြက္ထဲသို႕ ပစ္ခ်ျခင္းျဖစ္ စမ္းႀက၏ ။ စြယ္ေတာ္၏ တန္ခိုးေႀကာင့္ ပို၍ ေတာက္ေျပာင္လာသည္ဟုဆို၏ ။ ေနာက္ဆံုး၌ ပ႑ဳမင္းက ဒူးေထာက္ဝတ္ခ်ကာ စြယ္ေတာ္ကိန္းဝတ္ရန္ ႀကဳတ္ေတာ္ႏွင့္ ေရႊပလႅင္လုပ္ေပး၍ ဒႏၱပူရ အမတ္ႀကီးလက္သို႕ အပ္သည္ ။
 ဒႏၱာပူရေခၚ စြယ္ေတာ္ျမိဳ႕၌ ထိုအမက္ႀကီး၏ သမက္ ဒႏၱကုမာရကို စြယ္ေတာ္တိုက္အုပ္ခန္႕သည္ ။ စြယ္ေတာ္ရွိ၍ ျမိဳ႕ေတာ္ တိုးတက္စည္ကားပံုကို မနာလိုေသာ ရွင္ဘုရင္မ်ားက စစ္ျပဳႀကသည္ ။ ထို႕ေႀကာင့္ ကုမာရသည္ စြယ္ေတာ္ကိုယူ၍ ဇနီး ေဟမမာလာ၏ ဦးေခါင္းတြင္ ဝွတ္ေစလ်က္ သီဟိုဠ္ကြ်န္းသို႕ ထြက္ေျပးႀကသည္ ။ သို႕လွ်င္ သီဟိုဠ္သည္ စြယ္ေတာ္ႏွင့္ ေဗာဓိေညာင္တို႕ တည္ရာျဖစ္လာသည္ ။

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၃၈၄ က ကူဗလခန္မင္းႀကီးသည္ ပီကင္းျမိဳ႕မွ သီဟိုဠ္သို႕ မာကိုပိုလိုကို ေစလႊတ္၍ စြယ္ေတာ္ေတာင္းခံရာ အံေတာ္ႏွင့္ ဆံေတာ္မ်ားသာ ရခဲ႕သည္ဆို၏ ။
၁၄၀၃ ခုႏွစ္၌ တရုတ္ေရတပ္ဗိုလ္ ခ်ိန္ဟိုးက အိႏၵိယ ပင္လယ္ေကြ႕၌ လႊမ္းမိုးကာ သီဟိုဠ္ဘုရင္ကို ဖမ္းဆီးရမိခဲ႕သည္ ။ စြယ္ေတာ္ကိုကား မရ ။

၁၆၀၃ ခုတြင္ ဘုရင္ ဝိမလဓမၼ သူရိယက မာလိကၡ ေခၚ စြယ္ေတာ္တိုက္ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းသည္ ။
၁၆ ရာစုတြင္ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳးမ်ား ဂိုဟာျမိဳ႕၌ အေျခဆိုက္ကာ အာရွ၌ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ စတင္ခဲ႕သည္ ။ ထိုသိဟိုဠ္ ေျမာက္ပိုင္း ဂ်ပ္ဖနားျပည္နယ္တြင္ မင္းညီေနာင္တို႕ နန္းလုႀကရာ ေနာင္ေတာ္အေရးနိမ့္သျဖင့္ ဂိုအာျမိဳ႕သို႕ ထြက္ေျပးလ်က္ ေပၚတူဂီဘုရင္ခံ ဒြန္ကြန္စတင္တီနို ဆီက စစ္ကူေတာင္းေလသည္ ။
ထီးနန္းကို ျပန္ရလိုေဇာႏွင့္ သူကိုယ္တိုင္ ဗုဒၶဘာသာအျဖင့္မွ ခရစ္ယာန္ဂိုဏ္းသို႕ နယ္ခ်ဲ႕အႀကိဳက္ ကူးေျပာငိးလိုက္ရသည္ ။ ေသနတ္လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ေသာ ေပၚတူဂီ နယ္ခ်ဲ႕ ၁၀၀၀ ေက်ာ္က ေလးျမွားကိုင္ေဆာင္သူ ၂၀၀၀ ကို အနိုင္တိုက္ေပးခဲ႕သည္ ။
ဂ်ပ္ဖနားျမိဳ႕ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ရာတြင္ ယခင္ကမေတြ႕ဖူးေသာ ရတနာတစ္ပါးကို ေပၚတူဂီစစ္သားမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရသည္ ။ ဗုဒၶဘာသာဘုရားေက်ာင္းခန္မ်ားကို သိမ္းပိုက္ရာတြင္ ေရႊကြပ္ထားေသာ စြယ္ေတာ္တစ္ဆူကို ရတနာတိုက္အတြင္း၌ ေတြ႕ရွိရသည္ ။ သီဟိုဠ္သားတို႔ႏွင့္ အျခားေနရာတို႕တြင္ အႀကိတ္အနယ္ တိုက္ခိုက္ရျခင္းမရွိခဲ႕ေသာ္လည္း ထို စြယ္ေတာ္ေက်ာင္းသို႕ ေရာက္ကာမွ သံဃာမ်ားက က်ားကုတ္က်ားခဲ ခုခံကာကြယ္ပံုကို ေပၚတူဂီမ်ား ရႈျမင္ရသည္ ။ အဘယ္မွ် အျမတ္တနိုး ထားေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္ကို သိရွိႀကေလသည္ ။ သီဟိုဠ္ကြ်န္းအလယ္ပိုင္းရွိ ကႏၷီျမိဳ႕မွ ခိုစြယ္ေတာ္ကို ဂ်ပ္ဖနားျမိဳ႕သို႕ ေခတၱပင့္ေဆာင္ ကိုးကြယ္စဥ္ ဤသို႔ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္ ။

ေပၚတူဂီတိုက စြယ္ေတာ္ကို ဂိုအာျမိဳ႕သို႕ သိမ္းယူသြား၏ ။ ဘရင္ဂ်ီဂိုဏ္းးဝင္ ခရစ္ယာန္တို႕သည္လည္း ခရစ္ေတာ္ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ ဝတၴဳပစၥည္းမ်ားကို အျမတ္တနိုး ထားရွိကိုးကြယ္စျမဲပင္ ။ ခရစ္ေတာ္ကို ကြပ္မ်က္ေသာ လက္ဝါးကပ္တိုင္၏ အပိုင္းအစမ်ား သံေခ်ာင္းမ်ား ေသြးကြပ္မ်ားကို ရွစ္ခိုးပါက အႏၱရာယ္ကင္းသည္ဟု ယူဆႀက၏ ။ သို႕ေသာ္ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႕ကို ဒိ႒ိဟု နယ္ခ်ဲ႕တို႕က သတ္မွတ္ရာတြင္ စြယ္ေတာ္မွာ မရွိအပ္ေသာ အနိ႒ာရံုဟူ၍ ခရစ္ယာန္ ဘုန္းႀကီးတို႕က မုန္းတီးေဖ်ာက္ဖ်က္လိုေလသည္ ။

ေပၚတူဂီမ်ား လက္သို႕ သီဟိုဠ္စြယ္ေတာ္ က်ေရာက္ေႀကာင္းသတင္းကို ေထရဝါဒ နိုင္ငံမ်ားသို႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြား၏ ။ ဟံသာဝတီ ေနျပည္ေတာ္၌ ဘုရင့္ေနာင္မင္းႀကီးက အထူး စိတ္မခ်မ္းမသာ ျဖစ္ရေလသည္ ။ သကၠရာဇ္ ၁၅၅၀ ခုတြင္ မိမိနနါးတက္သည္မွ စ၍ ကႏၷီျမိဳ႕ စြယ္ေတာ္တိုက္သို႕ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေစလႊတ္ကာ အထူးထူးေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ႕သည္ ။ စြယ္ေတာ္တိုက္ကို မြမ္းမံျပင္ဆင္ေစခဲ႕သည္ ။ ေရႊခြက္ ေငြခြက္မ်ားလည္း လွဴဒါန္းခဲ႕သည္ ။ ဘုရားကြ်န္မ်ားအျဖင့္စြယ္ေတာ္တိုက္ အနီးရွိ ေျမေနရာမ်ားဝယ္ယူကာ ကြ်န္မ်ားအား ေနထိုင္ေစခဲ႕သည္ ။ ၁၅၅၅ ခုတြင္ ဘုရင့္ေနာင္ႏွင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး၏ ဆံပင္မ်ားကို ပူေပါင္းကာ တံျမတ္စည္းသဖြယ္ ေရႊကြပ္လ်က္ စြယ္ေတာ္တိုက္၌ အမႈိက္လွည္းရန္ ပို႕လွဴခဲ႕ေလသည္ ။

ေပၚတူဂီတို႕သည္ အလြန္ရိုင္းေသာ ပင္လယ္ဓါးျပမ်ား ျဖစ္သည္ ။ ဂိုအာျမိဳ႕သည္ ဟံသာဝတီႏွင့္ မိုင္ႏွစ္ေထာင္ကြာေဝးသည္ ။ ေရေႀကာင္းခ်ီတက္ စစ္ေႀကာင္းျပဳရန္ မလြယ္ကူေခ် ။ မွဴးမတ္တို႕ႏွင့္ တုင္ပင္ေတာ္မူရာေပၚတူဂီတို႕အား တံစိုးေပးကမ္းကာ ေပၚတူဂီတို႕ဆီမွ စြယ္ေတာ္ဝယ္ယူရန္ ဆံုးျဖစ္ခဲ႕ႀကေလ၏ ။ ထို႕ေႀကာင့္ ဥေရာပ ေရႊဒဂၤါး ေျခာက္ေသာင္း ျမန္မာေငြ ခုႏွစ္သိန္းခန္႕ ေပးကမ္းမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ႀကသည္ ။ ယခုေခတ္ တန္ဖိုးႏွင့္ဆိုေသာ္ က်ပ္တစ္သန္းေက်ာ္ရွိဖြယ္ထင္၏ ။ပဲခူးဆိမ္ကမ္း၌ အသင့္ေရာက္ရွိေနေသာ ေပၚတူဂီ သေဘၤာ ကပၸီတန္မွ တစ္ဆင့္ ဘုရင့္ေနာင္၏ အလိုဆႏၵကို ဂိုအာျမိဳ႕ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ထံ အေႀကာင္းႀကားခဲ႕ေလသည္ ။

ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ဝမ္းသာအားရ ေရာင္းရမ္းလိုေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႕ကမူ ဖ်က္ဆီးမည္ဟု အမိန္႔ခ်မွတ္ေျပာဆိုေသာေႀကာင့္ ေနာက္ဆံုး၌ စြယ္ေတာ္ဖ်က္ဆီပြဲကို ဂိုအာျမိဳ႕ ခရစ္ယာန္ ဘုရားရွစ္ခိုးေက်ာင္းေရွ႕၌ က်င္းပႀကေလသည္ ။ ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သား ပရိသတ္မ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ပင္ ဘုရင္ခံက ဂိုဏ္းးခ်ဳပ္ႀကီးလက္သို႕ စြယ္ေတာ္ကို ေပးအက္ရ၍ ထို႕ေနာက္ ေက်ာက္ငရုတ္ဆံု ထဲသို႕ စြယ္ေတာ္ကိုထည့္ကာ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ကိုင္တိုင္ ေက်ာက္က်ည္ေပြျဖင့္ ညတ္ညတ္ေက်ေအာင္ ေထာင္းထုသည္ ။ ထို႕ေနာက္အနီးရွိ မီးေသြးမီးဖိုထဲသို႕ စြယ္ေတာ္အမႈန္႕မ်ားကို ႀကဲခ်၏ ။ မီးျငိမ္းေသာအခါ ထိုျပာမ်ားကို ပင္လယ္ထဲသို႕ လႊင့္ပစ္ေလသည္ ။ ဤသို႕ျဖင့္ ၄င္းတို႕သည္ စြယ္ေတာ္ကို ဖ်က္ဆီးခဲ႕ႀကေလသည္ ။

ထိုအခ်ိန္မွ ၁၄ ႏွစ္မွ် ႀကာလတ္ေသာ္ ဘုရင့္ေနာင္သည္ ယိုးဒယားျမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခဲ႕သည္ ။ အာရွတိ္ုက္၌ ေအာင္ပြဲရ ဧကရာဇ္မင္းတစ္ပါးအျဖင့္ ထင္ရွားေက်ာ္ေဇာခဲ႕ေလသည္ ။ ထိုအခ်ိန္၌ အေဆာင္မိဖုရားတစ္ဦးလည္း ကြယ္လြန္ခဲ႕ရာ ဘုရင့္ေနာင္က ထိုေနရာတြင္ အစားထိုးရန္အတြက္ သီဟိုဠ္ကြ်န္းသို႕ သံတမန္ေစလႊတ္ခဲ႕ေလသည္ ။ သီဟို၌ဘုရင္က သမီးေတာ္ဆက္သရန္အတြက္ သူ႕၌ သမီးအရင္းမရွိသျဖင့္ အခက္ေတြ႕ေနရကား ေမြးစားထားေသာ ပုေရာဟိတ္၏ သမီးတစ္ဦးသာရွိ၏ ။ အဆင္းအင္ႀကင္ ေခ်ာေမာေစကာမူ မဟာမ်ိဳး မဟာႏြယ္မဟုတ္သည္ကို ျမန္မာဘုရင္ သိလွ်င္ အျမတ္ထြက္ကာ ျငိဳျငင္မည္စိုးေသာေႀကာင့္ စိတ္မခ်မ္းသာျခင္းျဖစ္ေနေလ၏ ။

ထိုကိစၥကို ျမန္မာသံတမန္မ်ားအား ဖြင့္ဟ တိုင္ပင္ေလရာ ဘုရင့္ေနာင္သည္ စြယ္ေတာ္ကို ျမတ္နိုးသျဖင့္ တစ္ခ်ိန္က အျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္လည္ေျပာျပေလရာ သီဟိုဠ္ ဘုရင္းက စြယ္ေတာ္ႏွင့္ပတ္သတ္၍ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီး စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ေနရေႀကာင္း သိလွ်င္မူ ဝမ္းသာအားရျဖင့္ အေႀကာင္းတစ္ရပ္အား ထုတ္ေဖၚေျပာႀကားေလေတာ့၏ ။

အေႀကာင္းမွာ ေပၚတူဂီတို႕သည္ ဂ်ပ္ဖနာျမိဳ႕ေတာ္ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္စဥ္က စြယ္ေတာ္ကို ရရွိကာ ဖ်က္ဆီးလိုက္ေလသည္မွာ မွန္၏ ။ ထိုစြယ္ေတာ္သည္ သီဟို၌ကြ်န္း အလယ္ပိုင္းရွိ ကႏၷီျမိဳ႕မွ ဂ်ပ္ဖနားျမိဳ႕သို႕ ေခတၱပင့္ေဆာင္ေသာအခ်ိန္၌ ျဖစ္ေလရာ တိုင္းျပည္မျငိမ္မသပ္မႈေႀကာင့္ အစစ္ကို ယူေဆာင္ခဲ႕ျခင္းမဟုတ္ဟု ဆို၏ ။ စြယ္ေတာ္ကို ေနရာေျပာင္၍ ဌာပနာခဲ႕သျဖင့္ ထိုစြယ္ေတာ္အစစ္သည္ ကႏၷီျမိဳ႕၌ လံုျခံဳစြာရွိေနေႀကာင္း ဆိုေလသည္ ။

ထိုအခါ သီဟိုဠ္ဘုရင္က သမီးေတာ္မွာ အရင္းအခ်ာမရွိေသာ္လည္း ၄င္း ေမြးစားသမီးႏွင့္အတူ ျမန္မာဘုရင္၏ စိတ္အလိုေတာ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္အလို႕ငွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ စစ္စစ္ျဖစ္ေသာ ဘုရင့္ေနာင္မင္တရားႀကီးအား စြယ္ေတာ္ကို ေပးလွဴခဲ႕ေလသည္ ။
ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးမွာ လြန္စြာ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္လ်က္ စြယ္ေတာ္ဆိုက္ေရာက္ခ်ိန္၌ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးကိုယ္တိုင္ ဒဂံုျမိဳ႕သို႕ လာေရာက္ႀကိဳဆိုကာ ရတနာေဖါင္ေတာ္ျဖင့္ ဟံသာဝတီသို႕ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ ေဆာင္ယူသည္ ။ ပဲခူးျမိဳ႕ မိေက်ာင္းဆိပ္ကမ္းတြင္ မင္းညီ မင္းသားတို႕က ေရသို႕ ဆင္းကာ ေဖာင္ေတာ္မွ စြယ္ေတာ္ကို ဦးထိပ္ရြက္ ပင့္ေဆာင္ႀကသည္ ။ ဘုရင့္ေနာင္ မင္းတရားႀကီး လက္ထက္မွပင္ ျမန္မာတို႕ စြယ္ေတာ္ကို ပင့္ေဆာင္နိုင္ခဲ႕ျခငိးျဖစ္ေလ၏ ။

မွတ္ခ်က္ ။ ။
၁၇၅၅ ခုတြင္ သီဟိုဠ္ဘုရင္က စြယ္ေတာ္ပြားတစိဆူကို ယိုးဒယားဘုရင္ ဓမၼကာထံ ပို႕သ၏ ။

၁၈၁၅ အဂၤလိပ္မ်ားက သီဟိုဠ္ကြ်န္းကို သိမ္းပိုက္သည္ ။ စြယ္ေတာ္စာခ်ဳပ္ျပဳလုပ္ရာ၌ အဂၤလိပ္အစိုးရက သာသနာ့ ဒါယကာအျဖင့္ စြယ္ေတာ္တိုက္ကို အေစာင့္ခ်ထားေပးသည္ ။

၁၈၂၈ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံက စြယ္ေတာ္ပင့္ပြဲသို႕ တက္ေရာက္ရာတြင္ ခရစ္ယာန္တို႕က ကန္႕ကြက္ႀက၏ ။ ဒိ႒ိတို႕၏ ပြဲကို ခရစ္ယာန္ဘုရင္ခံ မတက္သင့္ဟု ဆို၏ ။ ထို႕ေေႀကာင့္ ၁၈၄၆ တြင္ အဂၤလိပ္တို႕က စြယ္ေတာ္သိုက္ကို သီဟိုဠ္ကြ်န္း ဘုန္းႀကီးမ်ားထံ ျပန္အပ္သည္ ။

ဘုရင္ ပရကၠမဗာဟု လက္ထက္မွစ၍ ကႏၷီျမိဳ႕တြင္ စြယ္ေတာ္ပင့္ပြဲက်င္းပခဲ႕သည္ ။

၁၈၉၈ ခု၌ စြယ္ေတာ္တိုက္တြင္ ထားရွိရန္ ရတနာ ျပသာဒ္တစ္ခု ျမန္မာျပည္မွ ပို႕ေဆာင္ရာ တန္ဖိုးမွာ ေငြဒဂၤါး ေျခာင္ေသာင္းျဖစ္သည္ ။

ထို႕အတြက္ သီဟိုဠ္အစိုးရက အခြန္စည္းႀကပ္ရာ သူေဌးႀကီး မူဒါးရားက စိုက္ထုတ္ေပးသည္ဟု က်မ္းမ်ားအား ဆက္ပ္လ်က္ စြယ္ေတာ္သမိုင္းအက်ဥ္းကို ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါေတာ့၏ ။

( ကုန္းေဘာင္က်မ္းမွ ျပန္လည္မွ်ေဝသည္