စၾကာမင္း ၅-မ်ိဳး။ ။ ၎င္းကိုပင္ "စတၱ၀တ္မင္း, စၾက၀ေတးမင္း"ဟု ဆိုၾကကုန္၏။ ၎င္းငါးပါးကို "က၀ိေသတၱဳမဥၨဴသာက်မ္း"မွ ထုတ္ယူသည္။
(၁) အာ၀ုဓ စကၠ၀တၱိ ရာဇာ- လူသတ္လက္နက္ စက္အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုအစုိးရေသာ ယခုေခတ္ အႏုျမဴလက္နက္ရွင္ေရွးေခတ္ အဇာတသတ္မင္းတို႔ကဲ့သို႔ "လက္နက္စၾကာမင္းမ်ိဳး။"
(၂) ပုည၀ၯုန စကၠ၀တၱိရာဇာ- ေဇာတိက ဇဋိလ ကာေကာဏၰ ေမ႑ကစေသာ ေသေဌးႀကီးတို႔၏ ဆိတ္႐ုပ္ေက်း႐ုပ္ ေရႊေတာင္ ထမင္းအိုး စလည္ေတာင္း စသည္တို႔မွ သံုးမကုန္ယူမေလ်ာ့ တိုးပြားျခင္း သမုဒၵရာ ေလးစင္းကိုပင္ ျပည့္ေအာင္ ဖံုးႏိုင္ေလာက္ေသာ ဥစၥာေရႊေငြ ဆန္ေရစပါး ေပါမ်ားကံုလံုၾကသည့္ "ပုည၀ၯုန စၾကာမင္းမ်ိဳး။"
(၃) အာဏာ စကၠ၀တၱိ ရာဇာ- သက္မဲ့ အ၀ိညာဏကျဖစ္ေသာ ေရႊေျခက်ဥ္းကို ေစလႊတ္၍ မဒၵ၀ျပည္ကို အစိုးရေသာကာလနဂါးမင္းအား ေျခက်ဥ္းျဖင့္ခတ္၍ ေခၚႏိုင္ျခင္းအာဏာ၊ ထို႔အတူ ေရႊခ်ိဳင့္ကိုေစလႊတ္၍ ကရ၀ိတ္ငွက္မင္းကို ဖမ္းယူေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္ေသာအာဏာရွိၾကသည့္ သီရိဓမၼာေသာကမင္းတို႔ကဲ့သို႔ေသာ "အာဏာစၾကာမင္းမ်ိဳး။"
(၄) ပုညပဒ စကၠ၀တၱိ ရာဇာ- မဟာသုဒႆန စၾကာမင္း, ကာလိဂၤေဗာဓိစေသာ စၾကာမင္းတို႔၏ ဖြားစကပင္ေျခ၌ စၾကာေဗာဓိစေသာ ပံု ေတာင္း တံဆိပ္လကၡဏာပါျခင္းေၾကာင့္ ကြၽန္းႀကီးေလးကြၽန္းႏွင့္တကြ ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္အထက္ အာလိန္ငါးဆင့္ရွိနတ္တို႔ကိုပါ အစိုးရလတံ့ဟု သိေစႏိုင္ေသာ စၾကာပံုေတာင္း ရတနာကို ရၾကသည့္ "ပုညပဒ စၾကာမင္းမ်ိဳး။"
(၅) ဂႏၶာရီ စကၠ၀တၱိ ရာဇာ- ေရွးစာေဟာင္းတို႔၌ ]ကႏၲာရအတတ္ဟု ေရးရွိၾကသည္။ ခဲ သံ ျပဒါးေၾကးနီစေသာ ဓါတ္တို႔အား ေရႊေငြ မေနာမယဓါတ္လံုးမ်ားျဖစ္လာေအာင္၊ ခ်က္လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေျမလွ်ိဳးမိုးပ်ံႏိုင္ျခင္း၊ ထိုထို ဆန္းက်ယ္လွစြာေသာ ဂါထာ မႏၲန္ မႏၲရား အင္း အိုင္ ခါးလွဲ႔ လက္ဖြဲ႕စေသာ ေလာကီပေယာဂဟူသမွ်တို႔၏တန္ခိုးျဖင့္ ေျမလွ်ိဳးမိုးပ်ံႏိုင္ျခင္း စိတ္အလိုအတိုင္းၿပီးျခင္း စသည္တို႔ကုိ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ေလာကီ၀ိဇၨာ ေမာ္ဆရာအေပါင္းတို႔သည္ "သမၼာပေယာဂ ဣဒၶိ၀ၯုန စကၠရာဇာေခၚ" ဂႏၶာရီ စၾကာမင္းတို႔ျဖစ္ၾကကုန္၏။
စၾကာမင္းက်င့္၀တ္ ၃-ပါး။ ။
(၁) ဒါန- တိုင္းသားျပည္သူ ရွင္လူရဟန္းတို႔အား အလွဴေပးျခင္း၊
(၂) ဒမ- ဣေႁႏၵကို ဆံုးမျခင္း၊
(၃) သံယမ- ကိုယ္ႏႈတ္ႏွစ္ပါးႏွင့္ ငါးပါး ရွစ္ပါး ကိုးပါးသီလမ်ားကို ေစာင့္စည္းျခင္း။
စၾကာမင္းက်င့္၀တ္ ၁၀-ပါး၊ တစ္နည္း။ ။ အဂၤုတၱရဋီကာ။ ဒု။
၁၊ အေႏၲာဇန ဗလ ကာယ- သားမယားတို႔ကုိသီလ၌တည္ေစျခင္း, ေဘးဥပဒ္မွ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း,
ဗိုလ္ပါစသည္တို႔၌ လစာရိကၡာမွန္မွန္လံုေလာက္ေအာင္ထုတ္ေပးျခင္း။
၂၊ ခတၳိယ- အဘိသိက္ခံၿပီးမင္းတို႔အား ေရႊေငြ ဆင္ျမင္းရတနာစသည္ ေပးကမ္းခ်ီးေျမႇာက္ျခင္း။
၃၊ အႏုယုတၱ- မိမိထံပါး၌ ခစားဆည္းကပ္ေနေသာ မင္းတို႔အားယာဥ္ရထား ေနအိမ္စသည္ ေလ်ာ္စြာေပး၍ႏွစ္သက္ေစျခင္း။
၄၊ ျဗာဟၼဏ ဂဟပတိက- ပုဏၰားပညာရွိတို႔အား ထမင္းအေဖ်ာ္စသည္ လွဴဖြယ္၀တၳဳေပးျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ရွင္တို႔အား မ်ိဳးေစ့ထြန္တံုး စသည္တို႔ကိုေပးျခင္း။
၅၊ ေနဂမ ဇနပဒ- ေတာရြာေနျပည္သူလူထုအား စားနပ္ရိကၡာ၊ မ်ိဳးေစ့ လယ္ယာႀကိယာ အမေတာ္ေၾကးစသည္ေပးျခင္း။
၆၊ သမဏ ျဗာဟၼဏ- ရဟန္းသံဃာႏွင့္ သူေတာ္စင္တို႔အား ေလ်ာ္ကန္ေသာ ပရိကၡရာ လႉဘြယ္တို႔ျဖင့္လႉဒါန္းပူေဇာ္ျခင္း။
၇၊ မိဂပကိၡ- သား ငါး ငွက္တို႔အား နယ္ပယ္သီးျခားသတ္မွတ္ထား၍ ေဘးမဲ့ေပးျခင္း။
၈၊ အ ဓမၼကာရ ပဋိေကၡပ- မတရားမႈဟူသမွ်တို႔ကို လံုး၀တားျမစ္ပိတ္ပင္ေစျခင္း။
၉၊ အ ဓနာနံ ဓနဥပၸါဒ- မရွိဆင္းရဲ လူတန္းစားေက်ာမြဲတို႔အား ဥစၥာဓနေပးေ၀ငွျခင္း။
၁၀၊ သမဏ ျဗာဟၼဏ ပဥႇာပုစၦန- ရဟန္းသံဃာ သူေတာ္သူျမတ္တို႔ထံ ဆည္းကပ္ခစား၍ ေရွာင္ၾကဥ္အပ္ မွီ၀ဲအပ္ ပြားမ်ားအပ္ ျပဳလုပ္အပ္ေသာအရာမ်ားကို ေမးျမန္းတိုင္ပင္ ေလွ်ာက္တိုင္ပင္ျခင္း။
စၾကာမင္းက်င့္၀တ္ ၁၂-ပါး၊ တစ္နည္း။ ။ အဂုၤတၱရဋီကာ။ ဒု။
(က) အဓမၼရာဂ ပဟာန- အမိ အဖ အစ္မ ညီမ ညီ အစ္ကို မိႀကီး မိေထြး ဘႀကီး ဘေထြးစသည့္ မတပ္အပ္ေသာအရာ၌ ရာဂျဖင့္တပ္သက္ျပစ္မွားမႈကို ပယ္ျခင္း၊
(ခ) ၀ိသမ ေလာဘ- မထိုက္ေသာအရာ၌တပ္ေသာ ေလာဘ၊ ထိုက္ေသာအရာ၌ အလြန္အမင္းတပ္ေသာ ေလာဘမ်ိဳးကို ပယ္ရွားျခင္း၊ အထက္ပါဆယ္မ်ိဳး၌ ၎င္းတရားႏွစ္ပါးထည့္ကာ ၁၂-ပါးျဖစ္သတည္း။
စၾကာမင္းတို႔ တန္ခိုး ၄-မ်ိဳး။ ။ သုတ္မဟာ၀ါ။ ပါ။ ၁၄၅။ ႒။ ၂၂၀။
(၁) လူတကာတို႔ထက္လြန္ကဲေသာ အဆင္းရွိျခင္း၊
(၂) လြန္ကဲေသာအသက္ရွည္ျခင္း၊
(၃) အနာေရာဂါကင္းျခင္း၊
(၄) အမ်ိဳးေလးပါးတို႔၏ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးခံရျခင္း။
စၾကာရတနာ ၇-ပါး။ ။ စၾကာမင္းျမတ္၏ ရတနာေတာ္မ်ား။
(၁) စၾကာ၊
(၂) ဆင္ျဖဴ၊
(၃) ျမင္းပ်ံဟူ,
မွတ္ယူ၊ (၄) ပတၱျမား၊
(၅) ေျမာက္ကြၽန္းသူႏြယ္၊
(၆) သားနန္းႏြယ္,
မွတ္ဖြယ္၊ (၇) သူေဌးအား၊
၎င္း ၇-ပါးကို 'မဟာသုဒႆနသုတ္ေတာ္'မွာ ေဟာသည္။
စၾကာရတနာ၊ ရေၾကာင္းလာ၊ ၃-ျဖာကုသိုလ္အဘယ္နည္း။ ။ အထက္ပါ စၾကာရတနာ ၇-ပါးကို ဤကုသိုလ္ ၃-ပါးေၾကာင့္ရသည္ဟု မဃေဒ၀လကၤာအပိုဒ္ ၂၉၁၌ "ဘုန္းေခါင္ဓိပတိ၊ မဟိဒၶိႏွင့္၊ ေလာကိတမြတ္၊ စကၠ၀တ္မဟာ၊ ျမတ္ရာဇာတို႔၊
(၁) စၾကာယာဥ္မင္း၊ ဆင္ျမင္းရတနာ၊ ဤသံုးျဖာကို၊ မဟာကုသလ၊ အေဒါသေၾကာင့္၊ ရ၏ဟူျငား၊
(၂) ပတၱျမားႏွင့္၊ မိဖုယားနတ္၊ ေသေဌးျမတ္မူ၊ စြန္႔လႊတ္စာဂ၊ အေလာဘေၾကာင့္၊ ရ၏ဟူေပ၊
(၃) သက္ေ၀ၾသရသ္၊ အိမ္ေရွ႕ျမတ္ဟု၊ ေလာကဓါတ္နယ္၊ တိုက္၀န္းက်ယ္၌၊ နတ္နယ္အလား၊ ေလးကြၽန္းသားကို၊ တရားမေဖာက္၊ ႐ႈခ်ီးေျမႇာက္၍၊ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္သီး၊ ႐ႈမျငီးသည့္၊ သားႀကီးပရိဏာ၊ ရတနာကား၊ ပညာဟူက၊ အေမာဟျဖင့္၊ မူလဟိတ္က်ိဳး၊ စံုျပည့္ျဖိဳး၏" ဟုဆိုထား၏
No comments:
Post a Comment