စကား ၆-ခြန္း လူ၌ထြန္း ၄-ခြန္းေရွာင္ခြာ ၂-ခြန္းသာေဟာ။ ။ ၀ိနည္းပါရာဇိကဏ္အ႒ကထာ။ ပ-အုပ္။ ၈၉။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ၁-ႏွင့္ ၂-ကိုသာ ေဟာေတာ္မူ
သည္။ လူတို႔ေျပာဆိုၾကေသာစကားအေပါင္းကို သတၱဳခ်လိုက္လွ်င္ ထိုေျခာက္ခြန္းသာရသည္ဟူ၏။
၁ ဟုတ္မွန္၍အက်ိဳးရွိၿပီး သူလည္းနာလိုေသာစကား။
၂ ဟုတ္မွန္၍အက်ိဳးရွိၿပီး သူမ်ားမနာလိုေသာစကား။
၃ ဟုတ္မွန္၏၊ အက်ိဳးမရွိ သူမ်ားလည္းမနာလိုေသာစကား။
၄ မဟုတ္ မမွန္ အက်ိဳးရွိ၍ သူမ်ားနာလိုႏွစ္သက္ေသာစကား။
၅ မဟုတ္မမွန္ အက်ိဳးမရွိ သူမ်ားနာလိုႏွစ္သက္ေသာစကား။
၆ မဟုတ္မမွန္ အက်ိဳးလည္းမရွိ၊ သူမ်ားလည္း မနာလိုမႏွစ္သက္ေသာစကား။
စကားႀကီး ၁၀-မ်ိဳး။ ။ စကားေျပာထံုးနည္း ဥပေဒႀကီးဆယ္မ်ိဳးဟူလို။
(၁) ေရကူးညာတင္စကား- လိုရာဆိပ္ကမ္းကို ေရညာကတင္၍ကူးမွေရာက္သကဲ့သို႔ "မိမိလိုရာေရာက္ေအာင္ႀကိဳတင္၍ စကားပိုျဖင့္ ေျပာဆိုျခင္း။"
(၂) ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးစကား- ေကာက္ပင္ကို လက္တစ္ဘက္ျဖင့္ ျမဲျမံစြာဆုပ္၍ တံစဥ္ျဖင့္အရင္းကရိတ္ျဖတ္လွ်င္လက္တြင္ရွိသမွ်စပါးကိုရသကဲ့သို႔ "သူဆိုေသာစကား မိေအာင္ဖမ္းကိုင္ၿပီးမွ ျပတ္စဲေအာင္ေျပာဆိုျခင္း။"
(၃) ေရစီးေဖါင္ဆန္စကား- လိုအင္ဆႏၵ ရွိသမွ်ေသာအရာ၀တၳဳတို႔ကို ေဖါင္တြင္တင္၍ ျဖည္းညႇင္းစြာဆန္တက္ သြားလွ်င္ လိုအင္ကိစၥၿပီးသကဲ့သို႔ "ေျခသိမ္း ေခါင္းပိုက္ ပမာ ပမည္း ဟပ္စပ္၍ ၿပီးျပတ္ေအာင္ေျပာဆိုျခင္း။"
(၄) အိုးတန္ဆန္ခတ္စကား- အိုးႏွင့္ဆန္ တန္႐ံုထည့္၍ခ်က္လွ်င္ ေကာင္းစြာက်က္နပ္သကဲ့သို႔ "ကိုယ္ႏွင့္ဂုဏ္အင္တန္႐ံု မယုတ္မလြန္ေျပာဆုိျခင္း။"
(၅) ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕စကား- က်ည္ေပြ႕ျဖင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္အထပ္ထပ္ဆီပြတ္လွ်င္ ဆီထြက္၍ မိမိလိုဘတ္ကိစၥၿပီးသကဲ့သို႔ "လိုရာကိစၥၿပီးေစျခင္းငွာ ထုိစကားကိုပင္အထပ္ထပ္ေျပာဆိုျခင္း။"
(၆) ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္စကား- ဆင္ထိုးေ၀ွ႔မည္လိုက္လွ်င္ တိမ္းေရွာင္ဖယ္ေသြလြတ္ရာ၌ ေျပးလႊဲကာေနရသကဲ့သို႔"ကိုယ့္ထံသို႔ေရာက္မည့္စကားကို ေရွာင္လႊဲ၍ေျပာဆိုျခင္း။"
(၇) ေတာင္သူယာခုတ္စကား- ေတာင္သူလယ္သမားတို႔သည္ မိမိတို႔တည္ခုတ္မည့္ လယ္ယာ
ေျမကြက္၌ေရွးဦးစြာျခံဳပိတ္ေပါင္းႏြယ္ သစ္ပင္ငယ္တို႔ကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းၿပီးမွသာ သစ္ပင္ႀကီး
တို႔ကို ခုတ္ထြင္ဖိလွဲသကဲ့သို႔ "စကားငယ္ကိုေျပာဆိုၿပီးမွ စကားႀကီးကိုဖိစီး၍ေျပာဆိုျခင္း။"
(၈) ၾကက္ဆုတ္ ခြပ္ပစ္စကား- ၾကက္ခြပ္ရာ၌ ေနာက္ဆုတ္ဟန္ျပဳ၍ခြပ္မွသာ ခြပ္ပစ္သကဲ့သို႔ "သူ႔စကားအလိုသို႔ လိုက္တန္ကလိုက္၍ စီးသာမွစီးလ်က္ ၿပီးျပတ္ေအာင္ေျပာဆိုျခင္း။"
(၉) ေရစစ္ပမာစကား- ဓမၼက႐ိုဏ္ေခၚ ေရစစ္ကိုေရတြင္ႏွစ္ကာ ျပည့္မွအေပါက္ကို ပိတ္၍ဆြဲယူ
လိုက္လွ်င္ ေရမထြက္ႏိုင္သကဲ့သို႔ "သူတစ္ပါးေျပာဆိုခြင့္မရေအာင္ ပိတ္ဆို႔၍ေျပာဆိုျခင္း။"
(၁၀) ခက္တင္ ေမာင္းနင္းစကား- ေမာင္းနင္းေသာသူသည္ တစ္ဘက္လိုက္ပါတိမ္းေစာင္းလြန္း
လွ်င္ အတင္ခက္၍ မတိမ္းမေစာင္းနင္းရသကဲ့သို႔ "ဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ မတင္မက်
ေျပာဆိုျခင္း။"
စကားေျပာရာ အဂၤါ ၁၀-ပါး။ ။
၁ ကာလ၀ါဒီ- ေျပာခ်ိန္ ေျပာခြင့္သင့္မွ ေျပာရျခင္း။
၂ ဘူတ၀ါဒီ- ဟုတ္မွန္ေသာစကားကိုသာ ေျပာရျခင္း။
၃ ဓမၼ၀ါဒီ- တရားႏွင့္စပ္သည္ကိုသာ ေျပာရျခင္း၊
၄ အတၳ ၀ါဒီ- အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္စပ္သည္ကိုသာ ေျပာရျခင္း။
၅ ပိယ၀ါဒီ- ခ်စ္ဖြယ္စကားကိုသာ ေျပာရျခင္း၊
၆ မိဟိတ ပုဗၺဘာဏီ- ၿပံဳးရႊင္မႈေရွ႕ထား၍ ေျပာၾကားရျခင္း။
၇ မိတဘာဏီ- မတိုမရွည္ မပိုမလြန္ ျခင့္ခ်ိန္ေျပာရျခင္း။
၈ အတုရိတ ၀ါဒီ- အေဆာတလ်င္မေျပာရျခင္း။
၉ ေပါရီ- ၿမိဳ႕ႀကီးသူတို႔အသံုးအႏႈန္း ဓေလ့ထံုးကိုယူ၍ေျပာရျခင္း။
၁၀ ၀ိသဒ ၀ါဒီ- သန္႔ရွင့္ေသခ်ာ တိက်ျပတ္သားစြာ ေျပာဆိုရျခင္း
No comments:
Post a Comment